Beelden in Leiden 2012

De stijlvolle Hooglandse Kerkgracht in hartje Leiden staat deze zomer twee maanden lang in het teken van de tentoonstelling ‘Beelden in Leiden’. Tien beelden van overwegend jonge hedendaagse Nederlandse kunstenaars, plus een beeld van de in 2004 overleden Leidse beeldhouwer Frans de Wit, geven een intrigerende inkijk in ruim tien jaar 21ste-eeuwse beeldhouwkunst.

De Stichting Beelden in Leiden, die de openluchtmanifestatie niet alleen heeft geïnitieerd maar ook zelf organiseert, wil met de tentoonstelling aandacht vragen voor jong Nederlands beeldhouwkunsttalent. De stichting heeft de ambitie om van de tentoonstelling een jaarlijks terugkerend evenement te maken, dat uitgroeit tot een van de belangrijkste podia voor nieuwe Nederlandse beeldhouwkunst. Onderdeel van de tentoonstelling is de uitreiking van de Frans de Wit Prijs voor ‘aanstormende jonge Nederlandse beeldhouwers’. De winnaar van de prijs zal worden aangewezen door een vakjury, bestaande uit Jop Ubbens, directeur van veilinghuis Christie’s, Jan Teeuwisse, directeur van museum Beelden aan Zee in Scheveningen en bijzonder hoogleraar kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Leiden, en Peke Hofman, directeur van het Centrum voor Beeldende Kunst in Den Bosch. Curator van de tentoonstelling is Feico Hoekstra, die als freelance tentoonstellingsmaker en publicist gespecialiseerd is in de Nederlandse beeldhouwkunst van de 20ste en 21ste eeuw.

Mix van bekend en nieuw talent

De tentoonstelling beoogt een stand van zaken te geven – noodzakelijkerwijs beperkt van omvang maar van hoge kwaliteit – van ruim tien jaar 21ste-eeuwse Nederlandse beeldhouwkunst. Alle beelden zijn gemaakt tussen 2000 en 2012. Sommige beelden werden zelfs speciaal voor deze gelegenheid gemaakt. Voor de eerste editie van ‘Beelden in Leiden’ is ervoor gekozen om behalve het werk van jonge Nederlandse beeldhouwers tevens enkele werken van gerenommeerde Nederlandse beeldhouwers te tonen. Naast de al genoemde Frans de Wit zijn dit Alphons ter Avest, Guido Geelen en Peer Veneman. Hun aanwezigheid onderstreept de kwaliteit van de nog onbekende, of tenminste minder bekende jongeren, die zich aan de reputatie van hun collega’s en wegbereiders kunnen spiegelen en optrekken. De jongeren zijn allemaal dertigers of nog jonger. Stuk voor stuk gaan zij in de komende jaren mede het gezicht bepalen van de Nederlandse beeldhouwkunst, die misschien wel meer dan ooit tevoren kan rekenen op een grote publieke belangstelling.

Bij het maken van de selectie voor de tentoonstelling in Leiden is niet uitgegaan van smaken, tendensen, richtingen of groepen. Het zijn juist de individuele artistieke kwaliteiten van de kunstenaars die de doorslag hebben gegeven. Wat opvalt, is hoezeer de werken onderling van elkaar verschillen. Dwingende kunststromingen behoren definitief tot het verleden. Het enige –isme dat er nog toe doet (en dat daarmee als onderscheidend begrip in feite overbodig is geworden) is het postmodernisme. Elke kunstenaar vertelt in zijn eigen taal zijn eigen verhaal. De rijkheid en reikwijdte van de hedendaagse sculptuur in Nederland is dan ook enorm. Vergelijk de raadselachtige strandscène van Van den Haak met de speels gestapelde dieren van Geelen of de bizarre anatomische les van Ter Avest met het vleesgeworden geloof van Veneman – en je ziet dat deze kunst zich onmogelijk laat vangen onder één noemer. Zet de verfijnde poëzie van Bolhuis naast de vrolijke brutaliteit van Jonker, de uitbundige bloemstillevens van Nieuwstad naast de afgewogen installaties van Geeven of de explosieve abstracties van Ballemans naast de rauw-realistische composities van Lammersen – en je beseft dat precies die verscheidenheid de jongste generatie typeert.

Nooit eerder waren er meer kunstenaars in Nederland dan tegenwoordig, nooit eerder waren ze zo productief en nooit eerder waagden zoveel van hen zich aan een avontuur in de driedimensionale ruimte. Waar in de voorbije eeuw de schilderkunst al herhaaldelijk dood werd verklaard, kan anno 2012 met stelligheid worden beweerd dat aan het begin van de nieuwe eeuw de Nederlandse beeldhouwkunst in ieder geval springlevend is.