Robert Glas

Robert Glas (b. 1986, Nederland) woont en werkt in Rotterdam en Amsterdam. In 2019 ontving hij de Charlotte Köhler Prijs. Hij was Artist-in-Residence Fellowship aan de Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS-KNAW) en is momenteel artist-in-residence bij de Rijksakademie. Glas doet in zijn artistieke praktijk een doorlopend onderzoek naar de technologieën die natiestaten gebruiken om het verkeer van mensen over verschillende territoria te beheren. Dit proces resulteert in korte films, fotografie en installaties.

Voor Beelden in Leiden maakt Glas de installatie we send gold coated mirrors a million miles from here to study star formation and still incarcerate minors.

Op 8 juni 1966 schrijft provokunstenaar Steve Davidson vanuit de jeugdgevangenis Nieuw-Vosseveld: "Toen ik maandagmiddag onder bewaking een douche nam, zond de communicatiesatelliet Early Bird de landing van een Amerikaans ruimteschip over de hele wereld uit." Hij vervolgt zijn brief met een toespeling op de meelezende censor: "Als dit allemaal mogelijk is, waarom zou ik jou dan niet kunnen overbrengen hoe ik mij voel?"

In de 20ste eeuw verhuisden door heel Europa sterrenwachten en gevangenissen vanuit het centrum naar de periferie van de stad. Telescopen trokken weg van het licht van de stad en gevangenissen raakten uit haar zicht. In Leiden, bijvoorbeeld, is de oude gevangenis Gravensteen niet meer als zodanig in gebruik—wat de jeugdgevangenis Teylingereind de dichtstbijzijnde gevangenis maakt—en wordt astronomie niet langer vanuit de Oude Sterrenwacht nabij de universiteitsbibliotheek beoefend, maar op kilometers afstand daarvan.

De lijst met "niet in te voeren objecten" van de Dienst Justitiële Inrichtingen vermeldt onder andere een telescoop. Naar aanleiding van dit gegeven organiseerde kunstenaar Robert Glas een avond privéles astronomie van sterrenkundige Carmen Turner voor de gedetineerden van jeugdgevangenis Teylingereind. De lessen vonden één op één plaats, in de nacht van 12 april, met een telescoop geleend van de Oude Sterrenwacht.

Het vanaf de grond in beeld brengen van hemellichamen is een inmiddels hopeloos verouderde techniek. De zoektocht naar plekken met minder omgevingslicht en een beter zicht op het heelal, beleefde zijn onlangs voorlopige hoogtepunt met de lancering van James Webb, een telescoop die zich nu 1,5 miljoen kilometer verder van de zon bevindt dan planeet Aarde. Tegelijkertijd mag de dialoog tussen astronoom en gedetineerden bij het sterrenkijken in Teylingereind nog steeds alleen in het centrum van Leiden worden afgespeeld na goedkeuring van de gevangeniscensor.

Luister en bezie hier het gesprek en zie wat ze zagen die nacht.

Met dank aan
Forensisch Centrum Teylingereind (Cees, Laura)
Oude Sterrewacht Leiden (Carmen Turner, Aoife Taylor, Pedro Russo)
Naor Scheinowitz