Talent en Traditie

Vernieuwing is een belangrijk criterium bij de waardering van hedendaagse beeldende kunst. Net als op andere terreinen geldt ook op kunstgebied dat stilstand achteruitgang is. Vanuit die redenering is volgens sommigen nieuwe kunst zelfs per definitie goede kunst. ‘Nieuw, nieuwer, nieuwst’ is een kreet die in galeries en musea veelvuldig wordt gehoord. Daarmee is kunst voor een belangrijk deel ‘afzetten tegen’ geworden, namelijk tegen dat wat er al is. De kunstenaar die in diezelfde redenering zoiets het beste kan, die er bij wijze van spreken voor in de wieg is gelegd, dat is de jonge kunstenaar. Jong en nieuw zijn tegenwoordig haast synoniem. Dat jonge kunstenaars nog veel moeten (en willen) leren en hoe dan ook in een traditie staan, vaak zonder dat ze zich daarvan zelf bewust zijn, wordt gemakshalve maar even vergeten. Toch hebben vorige generaties kunstenaars de weg gebaand en zowel hun opvolgers als het publiek voorbereid op nieuwe mogelijkheden. Wat eveneens wordt vergeten, is dat vernieuwing niet zozeer voor de jongere, als wel juist voor de oudere kunstenaar een noodzaak is. Niets is zo vervelend als een kunstenaar die jaar in jaar uit zijn oude vertrouwde succesnummer opvoert. Dat is de doodlopende weg. Als de kunstenaar zich blijft vernieuwen dan wordt de kunst vanzelf vernieuwd.

Podium jong Nederlands beeldhouwtalent
Stichting Beelden in Leiden heeft zich ten doel gesteld een podium te bieden aan jong Nederlands beeldhouwtalent. Dat betekent niet dat er elk jaar eenvoudigweg een blik kunstenaars van een bepaalde leeftijdscategorie wordt opengetrokken en opgediend. Voorkomen dat ‘jong talent’ verwordt tot een platte reclamekreet of artistieke speculatie is de achterliggende gedachte van het tentoonstellingsconcept voor Beelden in Leiden 2013. Dit concept houdt in dat vijf jonge Nederlandse beeldhouwers, geselecteerd door de curator, plus de winnaar van de Frans de Wit Prijs van 2012, op hun beurt elk een wat minder jonge beeldhouwer voordragen als mede-exposant. Het concept is ingegeven door de constatering dat bij alle vernieuwingsdrang en het explosief groeiende aanbod van materialen en technieken jonge beeldhouwers tegenwoordig nauwelijks nog tijd en gelegenheid krijgen om kennis te nemen van de geschiedenis van hun eigen vak. Daardoor ontstaat de merkwaardige situatie dat er van hen verwacht wordt dat zij iets toevoegen aan de kunst en de kunst vernieuwen, zonder dat zij weten wat eraan vooraf ging. Hoewel die onbevangenheid vaak heel creatief kan uitpakken en omgekeerd voor sommigen de traditie eerder verstikkend of intimiderend werkt dan inspirerend, is de honger naar die kennis bij de meeste jongeren wel degelijk aanwezig. Op academies is echter, al dan niet door externe omstandigheden gedwongen, de kunstgeschiedenis (vooral de recente Nederlandse kunstgeschiedenis) een ondergeschoven kindje.

Prikkel tot verdieping
Door de jongeren een oudere collega te laten voordragen, iemand die hen stimuleert vanwege een artistieke verwantschap of misschien wel iemand die hen uitdaagt vanwege onderlinge verschillen, worden zij geprikkeld om zich te verdiepen in andermans werk en na te denken over wat hun eigen kunst binnen de beeldhouwkunsttraditie van Nederland tot iets bijzonders maakt. Met dit concept wil de Stichting Beelden in Leiden met de tentoonstelling van 2013 begrippen als ‘vernieuwing’, ‘talent’ en ‘authenticiteit’, die in de kunst te pas maar vooral ook te onpas worden gebruikt, ter discussie stellen – niet om ze te ontkrachten, maar juist om ze scherper te definiëren en meer betekenis te geven. Tegelijkertijd wil Beelden in Leiden met de tentoonstelling een actieve bijdrage leveren aan het contact tussen de verschillende generaties, in de overtuiging dat dit een positieve uitwerking zal hebben op de toekomst van de Nederlandse beeldhouwkunst.